Kim był Jakub Szela? Rżnącym panĂłw zdegenerowanym mordercą, oswobodzicielem chłopĂłw, a może bojownikiem walki klasowej?

W polskiej historii i kulturze mało jest postaci rĂłwnie znanych i jednocześnie o tak zakłamanej historii jak on. Mimo że od prawie dwustu lat powstawały o nim niezliczone pieśni, wiersze, powieści i prace naukowe, do dzisiaj otacza go tajemnica. Przetrwały o nim trzy głĂłwne legendy. Pierwszą wymyśliła tuż po rabacji galicyjskiej wroga mu szlachta i dzięki swej dominującej pozycji utrwaliła w polskiej kulturze obraz krwiożerczego przestępcy. Sprzeciw wobec tej kłamliwej narracji przyszedł jednak ze wsi, gdzie chłopi uznali Szelę za bohatera, ktĂłry walnie przyczynił się do zniesienia pańszczyzny w 1848 roku. Z kolei po drugiej wojnie światowej komuniści - w uznaniu dla jego rewolucyjnych instynktĂłw - wzięli go sztandary, a jego imię zapisali złotymi zgłoskami w podręcznikach. Ich sukces był jednak chwilowy.